Dag 8: Groepswerk; het afnemen van interviews in Jeruzalem. 18 oktober 2018

 Vandaag was vrijgeroosterd voor groepswerk. Ons reisgezelschap is verdeeld in drie subgroepen: conflict & verzoening, interculturele samenwerking in de zorg, en de Heiligheid van G'd in het Joodse gebedsleven. Met ons groepje 1 hebben we in de ochtend bij elkaar gezeten om ons verslag te schrijven. Dat moeten we na de reis direct afhebben. Komende dinsdag gaan we onze bevindingen al - zij het op een ludieke manier - aan elkaar presenteren.  Thema's als politiek, economie, onderwijs, land, religie en cultuur komen aan de orde.

We doen hiervoor veel veldwerk. Al eerder hebben we straatinterviews afgenomen om de meningen te peilen. Vandaag stond een bezoek aan de Hebrew University of Jerusalem in Israel (HUJI) op de planning. We wilden daar vooral Arabische studenten spreken. Onze Nederlandse contactpersoon studeert daar Bijbels Hebreeuws en hij heeft ons een korte rondleiding gegeven over de campus, de botanische tuin en de enorme bibliotheek met imposante theologie-afdeling. De universiteit ligt hoog op een heuvel en het uitzicht is er fenomenaal. Je ziet er de woestijn van Juda, de Dode Zee en in de verte de bergen van Jordanie. Ook zie je de muur die de Palestijnse gebieden van de Joodse scheidt, dwars door de stad lopen. De universiteit zelf  ligt midden in Oost-Jeruzalem, Palestijns gebied. 

Op een van de vele gezellige terrasje op de campus spraken we met een aantal Arabische studenten. Dat was mooi. In deze wereld van onderhuidse spanning wordt er veel OVER elkaar gesproken, maar wellicht te weinig MET elkaar.  Ik vroeg hen, wat zij vinden van het contact met Joodse mede-studenten. Deze arabische studenten verlangen daar wel naar, maar ze moesten ook bekennen dat Joodse en Arabische studenten toch vaak langs elkaar heen leven.

Ook merkten we hoe belangrijk het is eerst een relatie met elkaar op te bouwen. Je merkt dat men eerst wil weten wie je bent. De tientallen gesprekken die wij hebben gevoerd  kunnen we hier nu niet bespreken, dus ik laat het bij één heel mooie anekdote.

Ik had een gesprek met twee studentes, naar wat later bleek een tweeling. Zelf heb ik ook een tweeling - bonus-dochters van dezelfde leeftijd - dus dat gaf al veel verbinding. Het waren twee gelovige meiden die met liefde over hun geloof spraken. Regelmatig kreeg ik het gevoel dat we exact dezelfde waarden hebben in “ons” christendom. Ze hadden een mooie oplossing bedacht over het vraagstuk van het land en de heilige plaatsen hier in Jeruzalem. Omdat het in de boeken van zowel het Jodendom, het Christendom en de Islam voorkomt, stelden ze voor dat het beter zou zijn dat niemand het in “in bezit zou hebben” en dat het van en voor ons allemaal zou zijn. Ik vond het een mooie wijze gedachte van twee meiden van 18. En is dat trouwens niet hoe God het ooit gezegd heeft? Dat het land van Hem is en wij er mogen wonen?

’s Avonds hadden we een lezing van Joop Meijers. Dhr. Meijers is emeritus hoogleraar kinderpsychologie en oud-correspondent in Jeruzalem van het Algemeen Dagblad en voor de EO.Dhr. Meijers vertelde ons dat het in zijn werk als journalist altijd zijn doel is geweest om wetenschap en journalistiek met elkaar te verbinden. Israël scoort opvallend hoog in de geluksstatistieken van de WHO. We spraken met elkaar over mogelijke verklaringen hiervan. Ook benoemde dhr. Meijers een aantal spanningsvelden op politiek vlak en rond de dienstplicht; en ook bijvoorbeeld de interressante vraag, wie er hier in Israel nu aan de touwtjes trekt (de regering of het leger). 

Hierna sprak dhr. Meijers over zijn eigen vakgebied, de geestelijke volksgezondheid. Hij noemde als eerste het wereldwijd toonaangevende  wetenschappelijke onderzoek van professor Edna Foa over de behandeling van het Post Traumatisch Stress Syndroom, de Prolongued Exposure methode. Ook noemde hij het belangrijkje werk van het hoogleraar psychiatrie Daniël Bram van het traumainstituut van het Herzog ziekenhuis. Groep 2 , de verpleegkundigen, bezoekt komende zondag de afdeling psychiatrie van het Herzog-ziekenhuis. Dhr. Bram onderzoekt het vershijnsel 'Post Traumatische GROEI'. Hoe kan het dat sommige mensen na  traumatische ervaringen een positieve zingevende, spirtuele en psychologische ontwikkeling doormaken. Zelf hebben we dat mogen ervaren in ons gesprek met holocaust survivor Sonja.

Uit het onderzoek van professor Bram blijkt dat dit alles te maken heeft met de mogelijkheid en de mate waarin iemand betekenis kan geven aan zijn of haar traumatische ervaringen. Identiteit en verbondenheid spelen hierbij een belangrijke rol.

Tenslotte spraken we over het tonderwerp 'cultuurverschillen'; die  tussen onze individualistische westerse cultuur en de meer op het collectief gerichte van de groep/familie/stam hier in het miden-oosten. Het je gemeenschappelijk onzeker of bedreigd voelen versterkt een psychologische behoefte aan een sterke vertegenwoordiging - door bijvoorbeeld een krachtige politieke leider. Denk hier in Israël dan aan Netanyahu of  zelfs in de USA aan Trump.

Daarmee kwam de cirkel van de dag weer een beetje rond. In de gesprekken van vandaag hebben we ook veel angst en onzekerheid geproefd. Dat geldt overigens aan beide kanten. Ontmoeting en het zelf leren nadenken over de situatie kan helpen bij het leggen van een eerste basis van wederzijds vertrouwen. En laten we ook niet ons vertrouwen daarin op God niet vergeten. Een leuke Joodse vraag daarbij zou kunnen zijn:

'Kan God een conflict bedenken dat Hij zelf niet kan oplossen?'

We mogen volgens de heer Meijer hoop putten uit het feit dat het oplossen van conflicten soms tijd nodig heeft. Het vredesproces kan misschien wel enkele generaties duren. Denk maar aan soortgelijke vredesprocessen in Nederland-Duitsland, Zuid-Afrika, Ierland en Engeland. Conflicten hebben nooit eeuwig geduurd. Hier in Israel op de Westbank lijkt het volgens dhr. Meijer al redelijk goed te gaan. Maar met name in Gaza is het heel onrustig. Optimistisch rondde hij af:

'Laten we blijven vasthouden aan punt 13 uit de Joodse geloofsbelijdenis van rabbijn Maimonides uit de 11e eeuw: dat we blijven geloven in een betere wereld, van vrede. En dat bidden en gedenken wij Joden iedere vrijdagavond bij het begin van de sabbat. En ook al draalt Hij dan misschien, we blijven daarin geloven.'

Symon Jagersma, namens groep 1